Toespraak

Geachte aanwezigen,

Waar te beginnen? Hoe te beginnen? Waar te beginnen in een wereld die in brand lijkt te staan. In een wereld die vaak vol lijkt te zijn van verwijten en misverstanden. In een wereld waarin we de verbinding met elkaar meer en meer lijken te verliezen.

Hoe begin je een toespraak als je eigenlijk zo veel wilt zeggen, zo veel voelt, zo graag in gesprek wilt gaan met een ander. Ik sta hier voor u en deel deze woorden met u. En u hoort mijn woorden. Woorden die vandaag op zes plekken in Meierijstad uitgesproken worden. Maar het blijf eenrichtingsverkeer. Liever praat ik met u, ga ik het gesprek aan. En ik denk dat dat nodig is: dat we het gesprek aangaan. Met elkaar.

Waar te beginnen? Hoe te beginnen? Het Nationaal Comité 4 en 5 mei heeft dit jaar als thema ‘Leven met oorlog’ gekozen en vraagt hiermee aandacht voor de impact van oorlog op individuen, families en de samenleving. En ook al leven wij op dit moment hier in Nederland niet in een oorlogssituatie, oorlog was heel lange tijd niet zo dichtbij als nu. Met de komst van Oekraïense en andere oorlogsvluchtelingen naar Nederland en hun verblijf hier op verschillende plekken in Meierijstad en al het nieuws dat tot ons komt ís oorlog enorm dichtbij. De oorlog in Oekraïne heeft effect op ieder van ons. Mensen ervaren angst, velen helpen, anderen bagatelliseren. De situatie laat ons niet los.

Waar te beginnen? Hoe te beginnen? Hoe te herdenken? En wie herdenken we dan vandaag? We herdenken onze Nederlandse oorlogsslachtoffers: militairen en burgers die waar ook ter wereld omkwamen in oorlogssituaties en vredesoperaties. Het zijn woorden die ik uitspreek, maar het gáát om mensen. Om leed, onnoemlijk groot verdriet, om gaten in gezinnen, in families. Om afgebroken levens, om verloren toekomstdromen.

Waar te beginnen? Hoe te beginnen? Laten we het dichtbij houden: terug naar de kern gaan. Naar het noemen van onze doden. Naar het uitspreken van een aantal namen van mensen uit de kernen die nu Meierijstad vormen. Namen van kinderen, namen van volwassen: omgekomen tijdens de Tweede Wereldoorlog, vanwege tragische ongevallen met gevonden munitie, omgekomen in voormalig Nederlands-Indië of tijdens latere uitzendingen zoals in bijvoorbeeld Cambodja of Afghanistan. Het zijn slechts een paar namen, een paar namen uit een veel langere lijst: Albertus van de Koevering, Harrie en Tini van Asseldonk, Jan van Zandbeek, Henricus Raaijmakers, Emma van der Sluis, Adrianus Antonius Spierings, Mies van Zoggel, Leon van Doremalen, Herman Verheijen, Rosa Meijer, Piet Ketelaars, Michael Donkervoort, Wim van den Biggelaar, Ties Boeren, Jan van den Eerden, Martien Oppers, Joke van Os, Johannes van Leuken, Nico Wolf, Harry van den Akker, Jacob van der Welle.

Ik noemde een aantal namen. Uit een lijst die langer is, veel langer. Vaak wordt gezegd dat het niet verstandig is om namen te noemen. Omdat je, per ongeluk, misschien namen vergeet. Of omdat je mensen onterecht noemt. Toch noemde ik vandaag deze namen: omdat zij staan voor al onze oorlogsslachtoffers. Mensen waar van gehouden werd. Mensen met dromen en een toekomst. Een toekomst die bruut beëindigd werd. Mensen die lange tijd gemist werden en vaak nog steeds gemist worden. Dat is waar het in de kern om draait op 4 mei. Om het herdenken van onze doden, om het stilstaan bij de offers die gebracht zijn. Zodat wij morgen en de dagen daarna, bewuster stil zullen staan bij onze vrijheid.

Waar te beginnen? Hoe te eindigen? Hoe beëindig je een toespraak als je eigenlijk zo veel wilt zeggen, zo veel wilt duiden, in gesprek wilt gaan met een ander. Ik stond hier voor u en deelde deze woorden met u. En u nam mijn woorden tot u. Woorden die vandaag op zes plekken in Meierijstad uitgesproken werden. Eenrichtingsverkeer. Beter is het om met elkaar in gesprek te gaan: echt in gesprek. Met elkaar.

Dank voor uw aandacht.

De tekst hierboven werd tijdens de herdenking uitgesproken door wethouder Rik Compagne.